Heliko bakterija odnosno Helicobacter pylori je vrsta bakterije koja najčešće dovodi do infekcije u stomaku. Heliko bakterija je sitna, gram negativna bakterija spiralnog oblika sa velikom sposobnošću preživljavanja.
Danas su infekcije heliko bakterijom veoma česta pojava, a najčešće se javlja na sluznici želuca.
Heliko bakterija je spiralna bakterija koja je nađena na sluznici želuca. Jedina je bakterija koja može preživjeti u izrazito kiselom želudačnom sadržaju, sa vrlo malo kiseonika, pri temperaturi od 37 stepeni. Osim na želudačanoj sluznici, otkriven je i na ranicama na sluznici usne šupljine, u zubnim naslagama, u pljuvački, a dokazan je i u stolici.
Helicobacter pylori infekcija praćena je humoralnim i ćelijskim imunskim odgovorom. Međutim, organizam domaćina ne uspijeva da eliminiše ovaj mikroorganizam. Jednom nastala infekcija, ukoliko se ne liječi, perzistira decenijama, vjerovatno i cijelog života.
Karakteristično je da kod većine inficiranih ne dolazi do pojave simptoma oboljenja, dok se kod malog broja razvija simptomatski gastritis, peptička ulkusna bolest, karcinom želuca i MALT limfom, piše Stetoskop.info.
Kako se prenosi
Način prenošenja HP infekcije još nije potpuno istražen. Sva dosadašnja saznanja govore u prilog tome da se infekcija prenosi direktno od zaražene osobe na zdravu osobu, i to na tri glavna načina:
– želudac – usta, kada iz povraćanog sadržaja inficirane osobe koji sadrži veliku količinu bakterija, one dospiju u usta zdrave osobe;
– usta – usta, kada iz usta zaražene osobe bakterija prelazi u usta zdrave osobe;
– stolica – usta, kada bakterija iz stolice zaražene osobe, prljavim rukama, pređe u usta zdrave.
Postoje i naznake nekih drugih puteva zaraze (iz okoline putem vode ili preko mačaka, pasa i dr.), ali to još treba potvrditi detaljnijim istraživanjima.
Najbrže se zaraze mala djeca koja žive u lošim socio – ekonomskim uslovima. Infekcija heliko bakterijom je najčešća kod djece koji krevet dijele sa roditeljima ili drugom djecom, u sredinama u kojima majka prožvaće hranu koju daje djetetu, ili djetetovu cuclu stavlja prethodno sebi u usta. Infekcija je češća i kod djece koja su smještena u ustanove različitog tipa.
Simptomi
Agresivnost bakterije sa jedne, i osjetljivost čovjeka sa druge strane, vjerovatno su odgovorni da neki zaraženi bolesnici ostanu bez simptoma bolesti (imaju samo upalu želudačane sluznice – gastritis, utvrđen pregledom), dok se u drugih razvijaju različite bolesti poput ulkusa ili čak i tumora (karcinoma ili limfoma želuca).
Najčešći simptom je bol koji je uglavnom ravnomjeran i tup. Javlja se i nestaje u razmacima od nekoliko dana pa do nekoliko nedjelja. Kod čira na dvanaestopalačnom crijevu se javlja par sati nakon jela ili usred noći na prazan želudac, a prestaje unosom hrane. Kod čira na želucu bol se obično pojačava nakon uzimanja hrane. Pored bola koji je najdominantniji simptom još se javljaju i:
– gubitak tjelesne težine izazvan averzijom prema hrani ili anoreksijom
– nadutost
– podrigivanje
– mučnina
– povraćanje
Simptomi mogu biti vrlo blagi ili se uopšte ne moraju pojavljivati. Krvarenje je česta komplikacija i sreće se u oko 25 posto slučajeva.
Kako se može otkriti
Heliko bakterija otkriva se uz pomoć različitih testova koje vam vaš lekar može preporučiti da uradite. Najćešće se rade sljedeći testovi:
- laboratorijski test krvi na antitijela heliko bakterije
- test daha kojim se može uočiti ugljenik koji stvara heliko bakterija nakon popijenog rastvora.
- test stolice na Heliko bakteriju također nije previše precizan jer pokazuje samo prisustvo bakterije, ali ne i težinu infekcije.
- gastroskopija je najprecizniji način za utvrđivanje prisustva bakterije i težine infekcije istom. Radi se uz pomoć posebnog aparata u vidu tankog crijeva sa kamerom na vrhu zvanog endoskop. Endoskop se uvodi kroz pacijentova usta sve do želuca i tankog crijeva gdje se po potrebi uzima isječak tkiva i sluznice kako bi utvrdio prisustvo bakterije i težinu infekcije.
Liječenje
Želudačni ulkus izazvan bakterijom heliko bakterijom liječi se preparatima koji uništavaju uzročnika, smanjuju kiselost želuca i oblažu želučanu sluzokožu zaštitnim slojem. Heliko bakterija se uništava antibioticima, ali s obzirom na kiselu sredinu u kojoj bakterija živi treba uticati i na smanjenje lučenja kiseline.
Kada se utvrdi prisustvo heliko bakterije u organizmu i nivo infekcije vaš ljekar prepisuje određenu antibiotsku terapiju. Antibitici se uspješno koriste u liječenju različitih bakterijskih infekcija. Međutim, heliko bakterija može biti veoma otporna na neke vrste antibiotika pa se uglavnom za liječenje prepisuje kombinacija više antibiotika.
Kako heliko bakterija često dovodi i do osetljivosti na želudačnu kiselinu, da bi se smanjili problemi sa želudačnom kiselinom često se uz kombinaciju antibiotika propisuju i antacidi, odnosno lijekovi namjenjeni smanjenju želudačne kiseline.
Lečenje od Heliko bakterije traje najčešće sedam dana, i to kombinacijom više lijekova – lijeka koji koči kiselinu – inhibitor protonske pumpe i dva antibiotika, najčešće klaritromicinom i amoksicilin, a kod onih koji su alergični na penicilin koristi se metronedazol, tinidazol ili tetraciklini i bizmut.
Za sedam dana terapije može se reći da je infekcija u više od 85 posto slučajeva izliječena, a kada izliječite infekciju onda se izliječi i čir i rizik da se čir ponovo javi je desetostruko manji. Međutim, ukoliko je bakterija i dalje prisutna, terapija se nastavlja još sedam dana.
Prevencije
Heliko bakterija se može izbjeći ukoliko se redovno pridržavate sljedećih pravila:
- Perite ruke redovno, naročito prije i poslije jela.
- Izbjegavajte da pijete vodu sa nepouzdanih izvora, već samo bakteriološki provjerenu.
- Izbjegavajte konzumiranje hrane sa čijim načinom pripreme niste upoznati.
- Dobro operite voće i povrće prije jela.
