Evropska unija je 2018. godinu proglasila Evropskom godinom kulturnog naslijeđa kako bi se povećala svijest o zajedničkoj evropskoj historiji i vrijednostima te osnažio evropski identitet, kazala je za „Avaz“ portparol Delegacije EU i specijalnog predstavnika EU u BiH Jamila Milović-Halilović.  

Dodala je da ovo predstavlja jedinstvenu priliku za isticanje uloge koju evropsko kulturno naslijeđe ima u postizanju zajedničkog osjećaja historije i identiteta.

Društvena kohezija  

- Povodom Evropske godine kulturnog naslijeđa do sada je organizirano oko 2.580 događaja u kojima je učestvovalo oko milion ljudi najrazličitijih profila. U obilježavanju ove godine ističe se da je kulturno naslijeđe u Evropi izvor mnogih društvenih i ekonomskih koristi, posebno u smislu dijaloga među kulturama, društvene kohezije i ekonomskog rasta, ali i promocije evropske izvrsnosti u ovom sektoru – pojasnila je Milović-Halilović.

Prema njenim riječima, ovo je posebno važno za zapadni Balkan, regiju u srcu Evrope s kojom EU dijeli tradicije, historiju i vrijednosti, i koja ima jasnu perspektivu članstva u EU.

 - Evropska godina kulturnog naslijeđa doprinosi i tome da se podsjetimo na zajedničku historiju i kulturološke korijene, čime su postavljeni temelji za izgradnju zajedničke budućnosti. U tom kontekstu je i kreirana „Ruta kulturnog naslijeđa Evropska unija – Zapadni Balkan“, koja obuhvata seriju događaja u vezi s naslijeđem na području zapadnog Balkana. 

Pod sloganom „Gdje prošlost susreće budućnost“, ovo je, također, i prilika da se pokaže snažna opredijeljenost perspektivi integriranja zapadnog Balkana s Evropskom unijom, što je u potpunosti u skladu s novom Strategijom za zapadni Balkan, koju je Komisija usvojila u februaru – naglasila je Milović-Halilović.

Ističe da jedan od događaja koji je već uključen u ''Rutu kulturnog naslijeđa EU - Zapadni Balkan'' je dvomjesečna izložba radova umjetnika iz 17 evropskih država koja je trenutno otvorena u Muzeju savremene umjetnosti Republike Srpske u Banjoj Luci, kao i događaj pod nazivom „Slaveći zajedničko kulturno naslijeđe“, koji je bio organiziran u Jajcu povodom Dana Evrope, te niz drugih događaja kojima se promoviraju kultura i kulturno naslijeđe u BiH.

Ključni element

 - Evropska unija je u prošlosti snažno podržavala kulturno naslijeđe na zapadnom Balkanu, a to će nastaviti činiti i nakon Evropske godine kulturnog naslijeđa. Zaštita kulturnog naslijeđa ključni je element cjelokupne politike EU u regiji. Do sada je podrška pružena kulturnim projektima koji su promovirali dijalog, pomirenje i socioekonomski razvoj. U kontekstu Ljubljanskog procesa 1 i 2, koji su zajedno provele Evropska komisija i Vijeće Evrope, značajna sredstva investirana su u rehabilitaciju kulturnog naslijeđa u jugoistočnoj Evropi – kazala je Milović-Halilović.

Dodala je da restauracija Vijećnice u Sarajevu, Vijećnice u Novom Gradu, Kastela u Banjoj Luci i kulturnog naslijeđa u Stocu najznačajniji su projekti koje je EU finansirala u kontekstu materijalnog kulturnog naslijeđa.

 - Pomoć je doprinijela boljem pristupu kulturi i zaštiti kulturnog naslijeđa. Lokaliteti kulturnog naslijeđa su se, također, obnavljali zahvaljujući podršci turističkom razvoju i kroz program prekogranične saradnje. Kulturne organizacije imale su koristi i od saradnje po pitanju razvoja njihovih kapaciteta te kroz učešće u programu ''Kreativna Evropa'' koji podržava kulturni i audio-vizuelni sektor – zaključila je Milović-Halilović.

Svakako, među kulturnu baštinu Evropske unije spada i konjičko drvorezbarstvo, koje se nalazi i na uglednoj listi UNESCO-ove nematerijalne kulturne baštine čovječanstva.

Začetnici radionice “Rukotvorine” u Konjicu su bila braća Adem i Meho Nikšić. Radnju su utemeljili 1928. godine, međutim, Meho se 1933. godine povukao iz ovog posla, tako da je radionicu preuzeo Adem. Ademovim stopama su krenuli njegovi sinovi Besim i Mukerem.

Besim Nikšić je rođen 1936. godine, završio je drvorezbarski zanat 1955. godine kod Šašić Sadika, a već 1960. godine, sa svojim bratom Mukeremom, otvaraju drvorezbarsku radnju „Neretva“, koja je radila sve do prerane smrti Mukerema (1989.) Poslije toga, Besim otvara vlastitu radionicu pod nazivom “Rukotvorine”.

Obučio sinove  

Vještini drvorezbarenja Besim je obučio i jednog od dvojice svojih sinova Adema, rođenog 1974. godine, inače diplomiranog arhitektu, koji preuzima vođenje ovih poslova veoma uspješno i koji uspijeva u tradicionalni porodični posao unijeti novine i na taj način osavremeniti i unaprijediti proizvodnju.

Besim Nikšić za „Dnevni avaz“ kazao je da konjičko drvorezbarstvo svakako spada u baštinu Evropske unije.

 - Prvenstveno drvorezbarstvo je zanat, ali predmeti koji se usavršeni predstavljaju umjetnost. Mnogi komadi našeg namještaja našli su svoje domove u Evropskoj uniji. Uvijek smo dobivali pozitivne utiske, ko god nas je posjećivao prijatno se iznenadio. Bili su oduševljeni našim radom, za koji smo dobili i mnogobrojne pohvale – ispričao je Nikšić.

Dodao je da se komadi konjičkog brovrezbarstva mogu naći u domovima mnogih evropskih zvaničnika.

 - Niko ne dođe u Konjic, a da nas ne posjeti. Možemo se pohvaliti uspjehom na evropskom tržištu. A zanimljiva je priča da je bh. delegacija naše proizvode nosila čak i Kuvajt. Naši zvaničnici se uvijek obrate nama da napravimo neki poseban suvenir koji bi oni poklonili nekom od svjetskih zvaničnika. Tako je konjičko drvorezbarstvo završilo u domu kancelarke Njemačke Angele Merkel, koja je naknadno i pismeno nama zahvalila – istakao je Nikšić.

Prema njegovim riječima, sad poseban aspekt stavljaju na dizajnirani namještaj, a do sada su svoje proizvode predstavili na mnogim evropskim sajmovima.

 - Konjičko drvorezbarstvo ne stagnira, već napreduje prvenstveno zahvaljujući mojim sinovima koji nastavljaju moj zanat. Jako su uspješni i zaslužni su za razvoj ovog zanata. Sinovi Orhan i Adem nastavljaju ovaj ne tako lagani zanat, ali mora se reći da je interesantan. Ipak, ovaj posao traži puno razmišljanja i mašte jer svaki predmet morate zamisliti kako će izgledati prije nego što krenete u izradu – pojasnio je Nikšić.