Spolno prenosive bolesti važan su problem u svijetu, kako zbog velike učestalosti tako i zbog mogućih trajnih posljedica po opće i reproduktivno zdravlje. Spolno prenosive bolesti su zarazne bolesti koje se prenose izravnim kontaktom s jednog partnera na drugog tokom nekog vida seksualnog odnosa: vaginalnog, oralnog ili analnog.
Ono što izaziva ove bolesti, odnosno infekcije su: bakterije, gljivice, protozoe i virusi.
Kako spriječiti
- Više od 30 različitih bakterija, virusa i parazita može uzrokovati spolno prenosive bolesti. Najčešće spolno prenosive bolesti su klamidija, gonoreja, hepatitis B, genitalni herpes, HIV, humani papiloma virus (HPV), sifilis, stidne uši i trihomonijaze. Mada se obično prenose seksualnim odnosom, neke bolesti mogu se prenijeti neseksualnim kontaktom s kontaminiranom krvlju i tkivima, dojenjem ili tokom porođaja – kazao nam je dr. Željko Pavlović, specijalista ginekologije i akušerstva-onkolog u Ginekološkoj ordinaciji “Naša Klinika” u Istočnom Sarajevu.
Najefektivniji način sprečavanja spolno prenosive bolesti je seksualna apstinencija ili vakcinacija, kao i praksa sigurnog seksualnog odnosa poput upotrebe kondoma te izbjegavanje velikog broja seksualnih partnera. Također, obrezivanje kod muškaraca može biti efektivno u sprečavanju nekih infekcija.
- Većina bolesti može se tretirati i izliječiti, ali ima i onih koje se mogu tretirati, ali i ne izliječiti. Prvi i najvažniji korak je posjeta doktoru. Spolne bolesti kao što su klamidija i gonoreja mogu biti uspješno izliječene korištenjem različitih antibiotika. S druge strane, mikroorganizmi koji su izazivači genitalnih bradavica ili herpesa (HSV), hepatitisa B, side, i HPV-a ostaju prisutni u organizmu pojedinca, ali se mogu kontrolirati, u čemu pomažu različiti lijekovi i medicinski preparati. U liječenju je važno pratiti savjete doktora, uzimati lijekove i pridržavati se propisane terapije tačno kako je navedeno u upustvu – kaže dr. Pavlović.
Znaci i simptomi
Govori kako nisu sve spolno prenosive infekcije simptomatične. U nekim slučajevima bolest se može nositi bez simptoma, što ostavlja veći rizik od prenošenja bolesti na druge. U zavisnosti od bolesti, neke netretirane infekcije mogu dovesti do neplodnosti, hroničnog bola ili smrti.
- Klamidija, naprimjer, je posebno asimptomatska. Ili, može potrajati i do 10 ili više godina da se, od inficiranja HIV-om, razviju simptomi AIDS-a. Simptomi su često slični onima koje uzrokuju druge infekcije, pa je lako pogriješiti. Zapamtite, ne morate imati simptome da biste bili zaraženi.
Budući da su mnoge spolno prenosive bolesti asimptomatske, teško je znati koliko se ljudi zarazi svake godine – naveo je dr. Pavlović.
Simptomi infekcije su: pojačana sekrecija neprijatnog mirisa iz genitalija, osip ili svrab u genitalnom predjelu, otok, bradavice ili plikovi u pubičnom regionu ili u blizini analnog otvora, neuobičajen i neprijatan miris u predjelu genitalija, čudan plik ili otvorena rana u blizini genitalija, bol tokom seksualnog odnosa, krvarenje prilikom seksualnog odnosa, bol u stomaku, neuobičajena ili neobjašnjiva natečenost, mokraća je tamna ili ima neprijatan i čudan miris, osjećaj pečenja prilikom mokrenja.
Porazne statistike
Godine 2015. gotovo 1,1 milijarda ljudi je imala seksualno prenosive infekcije, a u taj broj nisu uračunati nosioci HIV/AIDS-a. Skoro 500 miliona je bil infektirano sifilisom, gonorejom, klamidiozom, trihomonijazam. Bar dodatnih 530 miliona ljudi je imalo genitalni herpes i 290 miliona žena je imalo infekciju ljudskog papiloma virusa. Spolno prenosive infekcije, osim side, uzrokovale su 108.000 smrtnih slučajeva 2015. godine.
HPV nosi rizik od raka
Gotovo 50 posto spolno aktivnih žena dobit će HPV infekciju u nekom trenutku života. Od 100 sojeva HPV-a, skoro 30 je spolno prenosivo, a gotovo 10 je visokog rizika i mogu dovesti do raka vrata maternice, dok tipovi niskog rizika mogu uzrokovati genitalne bradavice.
Većina nikada neće znati da ima HPV, jer imunološki sistem može eliminirati manje agresivne oblike HPV-a. Međutim, agresivniji sojevi HPV-a mogu uzrokovati višestruke zdravstvene probleme, poput raka vrata maternice. Jedini način za otkrivanje HPV-a je Papa-test, gdje su vidljive prekancerozne promjene na sluznici vrata maternice.
