ĐORĐE BOŽOVIĆ "GIŠKA"

Od ovog beogradskog kriminalca drhtala je Evropa, poginuo je na frontu, pod sumnjivim okolnostima

Dana 4. juna 1991., Božović je formirao paravojnu formaciju Srpsku gardu zajedno s vođom Srpskog pokreta obnove (SPO) Vukom Draškovićem

Đorđe Božović Giške. Arhiv

Piše: D.H./Avaz.ba

10.9.2020

Đorđe Božović Giška je bio srpski kriminalni i paravojni komandant tokom ratova na prostoru bivše Jugoslavije.

Božović je rođen kao Đorđe Mićković 16. septembra 1955. u Peći od oca Gavrila "Gavra" Mićkovića iz klana Kuči i majke Milene . Njegov otac Gavro bavio se podzemnim aktivnostima i nakon što je ubio Nijemca u Kelnu, porodica je odlučila promijeniti prezime u Božović po Gavrovom ocu Boži. Zajedno sa majkom i mlađom sestrom Slavicom, mladi Đorđe je živio u Inđiji do 1964. Tada je njegov otac ubijen i porodica se preselila u Beograd, nastanivši se u naselju Voždovac.





Beogradski asfalt

Njegov dolazak na Voždovac sa osam godina oblikovao je ostatak Đorđevog života.

Odrastajući u kvartu prepunom siromašnih porodica radničke klase poput njegove, često je bivao meta podrugivanja i maltretiranja od starije djece. Na provokacije je počeo uzvraćati pesnicama, stekavši poštovanje i ulični kredibilitet. Doživotno se sprijateljio s Branislavom "Belim" Matićem koji ga je ubacio u bokserski klub Radnički. Vješt u uličnim tučnjavama, maloljetni Đorđe rano se našao u problemima s policijom. U kvartu je imao nadimak Bucko zbog svog izgleda. Svoj poznati nadimak Giška dobio je očigledno zbog sličnosti sa istoimenim medvjedom u beogradskom zoološkom vrtu.

U trinaestoj godini ilegalno je prešao granicu sa Italijom samo da bi pokazao da može. Po povratku se sprijateljio se s Borisom Petkovim poznatim kao "Bugarin (Bugarin)" i Rankom Rubežićem. Zajedno s Belim, četvorka je stvorila osnovu za mafijaški klan.

Giška je to opisao riječima:

Onima koji me optužuju da sam kriminalac kažem: u Beogradu sam se pročuo kao dosta dobar bokser, vrijedan u školi, a željan svega. Hoću da se i provedem, volim djevojke, a para nema. Kako se snaći? Predloži ovaj ono, ajde sitno, ajde krupno, ajde pljačka... Krenuo sam iz neke želje za avanturizmom, za nekim glupiranjem, i toga se danas stidim. Ali ja to časno zovem pravim imenom.

Đorđe Božović Giška. Arhiv

Druženje s Ljubom Zemuncem i Arkanom

Giška je imao bliske veze sa srpskom mafijom (bio je prijatelj sa Ljubomirom Magašem, čije je poštovanje stekao kada je drugi put ilegalno prešao u Italiju sa 17 godina kako bi imao bokserski meč s njim) i crnogorskom mafijom u svojoj mladosti gdje je dostigao čin šefa. Giškin odnos s drugim istaknutim članovima beogradskog podzemlja obilježili su naizmjenični periodi bliskog prijateljstva i opakih sukoba, često sa smrtonosnim posljedicama.  

Krajem 1980-ih, zajedno sa gangsterom Željkom "Arkanom" Ražnatovićem i slikarom Draganom "Tapijem" Maleševićem, Giška je vodio noćni klub Amadeus koji se nalazio u beogradskom naselju Tašmajdan. Prema sigurnosnom operativcu Boži Spasiću, klub im je bilo dozvoljeno otvoriti uz blagoslov Jugoslovenske državne bezbjednosti (UDBA) kao svojevrsnu nagradu za Giškinu i Arkanovu službu UDBI tokom prethodnih godina. Međutim, nakon što su otkrili da se pored redovnih aktivnosti u klubu navodno konzumira i droga, UDBA ga je zatvorila.


Giška i Željko Ražnatović Arkan. Arhiv

Rad za UDB-u

UDBA je Božovića, kao i ostatak jugoslovenskog podzemlja, često koristila za uklanjanje političkih neistomišljenika i državnih neprijatelja. Giška je bio jedan od najboljih agenata koje je služba imala, zajedno s Arkanom, zbog njegovih vještina, znanja stranih jezika i pameti. Često je bio označavan kao mozak iza operacije Đureković, iako ove glasine nikada nisu potvrđene. Jedna od njegovih poznatih akcija uključuje postavljanje ekspoloziva u interfon sa daljinskim upravljanjem koji je eksplodirao na vratima određenog albanskog emigranta u Švicarskoj kao znak upozorenja.

Ipak, Božović je svoje političko mišljenje očigledno promijenio 1986. godine, kada je poslan u Australiju da izvrši atentat na Momčila Đujića, kontroverznog četničkog komandanta iz Drugog svetskog rata i uticajnu ličnost u srpskoj emigraciji. Božovića je impresionirao govor koji je Đujić održao u Sidneju. Jugoslovenska tajna služba nikada nije zvanično priznala da ga je zadužila za pomenuti atentat, ali je kasnije prekinula sve kontakte s njim. Od tada je Božović postao državni neprijatelj i brzo se pridružio opozicionoj politici.


Povratak u Beograd

Božović se vratio u Beograd krajem 80-ih i brzo se postavio kao vođa bande u svom kvartu u Voždovcu. Od zvijezda u usponu beogradskog podzemlja, poput Aleksandra Kneževića "Kneleta" i Gorana Marjanovića "Bombaša", Giška je doživljavan kao legenda. Giška je često djelovao kao pregovarač, rješavajući svađe između svoje i drugih bandi. Držao je strastvene govore na sahranama gangstera, upozoravajući ih da dolazi krvavi rat u Jugoslaviji i da se moraju držati zajedno. I formalno se uključio u politiku, diveći se tada neformalnom vođi opozicije Vuku Draškoviću. Božović je sa svojom bandom aktivno sudjelovao u protestima u Beogradu 9. mata 1991. godine koji su za cilj imali rušenje Miloševićeve vlasti. Poznat je po tome što je spriječio masu da uđe u Skupštinu Narodne Republike, rekavši: "Nećemo dopustiti gubitak bilo kojeg srpskog života". U tom je razdoblju postao i tjelohranitelj Draškovića. On i Matić "Beli" počeli su finansirati Draškovićev SPO i postali su ključni u konsolidaciji njegovih birača. 


Srpska garda

Giška sa Srpskom gardom. Arhiv

Dana 4. juna 1991., Božović je formirao paravojnu formaciju Srpsku gardu zajedno s vođom Srpskog pokreta obnove (SPO) Vukom Draškovićem, Vukovom suprugom Danicom Drašković i Belim Matićem. 

Straža se tokom organizacije suočavala s mnogim poteškoćama. Državna sigurnost opstruirala ju je od samog početka, sprječavajući njeno finansiranje i pritiskajući njegne članove da se pridruže suparničkim “Tigrovima” pod državnom kontrolom. Tigrove je vodio Arkan, s kojim se Giška rastao sredinom 80-ih. Prijatelj obojice, srbijanska rock zvijezda Bora Čorba, u intervjuu 2013. godine izjavio je da ih je pokušao pomiriti, tvrdeći da je Arkan bio voljan to učiniti, dok je Giška to odbio. Razlog je taj što je, očito, tokom zajedničke pljačke banke u Švedskoj Arkan pobjegao kad se pojavila policija i ostavio Gišku.

Srpska garda je učestvovala je u sukobima na strateškom području Hrvatske u blizini grada Gospića koji su držali Srbi.

Dijelovi garde također su učestvovali u ratu u Bosni i Hercegovini. Božović je bio prvi komandant, ali je ubijen u akciji u blizini Gospića. Mnogi vjeruju da je Giška zapravo ubijen po nalogu Beograda i službe. Toj teoriji posebno daje na snaži činjenica da je glavni finansijer jedinice Branislav Matić Beli ubijen je u avgustu 1991. u Beogradu

Rade Čubrilo, bivši komandant Teritorijalne odbrane Medak - istočni Gospić, bio je 20 do 30 metara udaljen od mjesta pogibije Giške i otkrio da je Božović mogao da bude pogođen čak i iz kasarne, koju su opkolile „zenge“.

- Giška je pogođen dok se nalazio na raskrsnici ulica Nade Dimić i Bilajske. Na njega je pucano, najverovatnije, iz pravca zgrada, koje su udaljene 100-150 metara na sjever. U njima su bili pripadnici hrvatskih snaga, a Giška je izletio na čist teren i pogođen je bočno. Ulazna rana mu je bila ispod lijeve strane grudnog koša, a izlazna sa desne strane, između kuka i bubrega - otkriva Čubrilo, koji nije vidio sam trenutak pogibije vođe Srpske garde.

On ne isključuje mogućnost da je u opkoljenu kasarnu „Stanko Opsenica“ ubačen neko da ubije Gišku, ali napominje da nema više saznanja.

- Znam samo da nije ubijen s leđa. Izvukao ga je njegov bratanac, koji je kasnije i sam preminuo, dok je Giška prebačen u Medak, u crkvu. Obdukcija kod nas nije rađena jer nije bilo uslova. Njegovo tijelo je umotano u ćebe i zastavu, a onda ga je desetak gardista odvezlo za Beograd - ističe Čubrilo.

Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.