Saborni hram Uspenja Presvete Bogorodice u Tuzli predstavlja jednu od najljepših i najbolje očuvanih pravoslavnih crkava, ne samo u ovom gradu nego i na širim prostorima sjeveroistočne Bosne.

Smješten je u centralnoj gradskoj zoni Tuzle, na početku gradske četvrti pod nazivom Srpska Varoš, istočno od velikog gradskog parka.

Saborna crkva građena je osam godina, od 1874. do 1882.

Nekoliko obnova

- U avgustu 1882. crkva je dovršena i posvećena Uspenju Presvete Bogorodice, dok je jedan paraklis, uz oltar, posvećen sv. Savi. Prva obnova Saborne crkve izvršena je 1909/1910. godine, kada je zamijenjen stari gotički zvonik. Druga je obavljena 1925., a naredne obnove rađene su 1968. i devedesetih godina - ističe Benjamin Bajraktarević, direktor Zavoda za zaštitu i korištenje kulturno-historijskog i prirodnog naslijeđa TK.

Prema konceptu prostorne organizacije, Saborna crkva u Tuzli pripada tipu jednobrodne crkve s pripratom, naosom i oltarskim prostorom.

Crkva je natkrivena kosim viševodnim krovom. Unutrašnjost ukrašava ikonostas koji je rađen između 1909. i 1910. godine. Na njemu je predstavljeno dvadeset ikona i Carske dveri sa scenom Blagovijesti.

Okviri umetnutih ikona, rađenih tehnikom ulja na platnu, također su obojeni zlatnom bojom. Hristov grob smješten je u sjeverozapadnom uglu crkve, a izrađen je od drveta.

Pokretna imovina

Komisija za očuvanje nacionalnih spomenika BiH 2007. godine proglasila je „Historijsku građevinu - Saborni hram Uspenja Presvete Bogorodice s pokretnim naslijeđem u Tuzli“, nacionalnim spomenikom BiH. Pokretnu imovinu sačinjavaju zbirka od 21 ikone koje su sastavni dio ikonostasa, Hristov grob, veliko raspeće i dva trona.

Dato 15.000 groša

Na ploči iznad ulaza u crkvu uklesano je da su temelji katedralnog hrama osveštani 6. maja 1874. godine za vrijeme vladavine Mutesarif Mustafa-paše, koji je za gradnju hrama podario 15.000 groša. Crkva je završena osam godina kasnije za vrijeme vladavine Franje Josifa, austrijskog cara i ugarskog kralja, koji je, kako piše na ploči iznad ulaza, ovaj hram darivao sa 600 forinti.