VREMEPLOV

Na današnji dan, nakon 10.000 godina, proradio vulkan Čajten

Na jugu Čilea, 2008. godine, aktivirao se vulkan

Vulkan je mirovao 10.000 godina, sve do 2008. godine. Ilustracija

Srna / A.K.

3.5.2021

Na današnji dan, 3. maja, rođen je Makijaveli, jedan od utemeljitelja političke nauke, Novi Zeland je proglašen birtanskom kolonijom, a u Mijanmaru je poginulo preko 22.000 ljudi nakon snažnog ciklona.

 

1469. - Rođen italijanski pisac, političar, diplomata i historičar Nikolo Makijaveli (Niccolò Machiavelli), jedan od utemeljitelja političke nauke. Oslobodio je politička razmatranja teoloških, moralnih i metafizičkih koncepata i začetnik je ideje nacionalne države. U glavnom djelu  "Vladar", u kome je iznio i svoja diplomatska iskustva, razradio je teoriju prema kojoj vladar treba da upravlja državom u interesu njenog jačanja, bez obzira da li će cilj postići zakonom ili silom, a ako činjenice optužuju vladara izvinjava ga dobar rezultat. Smatrao je da su mjerila individualnog morala nepodobna za procjenu postupaka u ime države. Zalažući se za bolji položaj i jedinstvo Italije, isticao je da za otadžbinu ne treba štedjeti niti birati sredstva i da vladar mora da bude spreman da koristi i zakon, svojstven ljudima, ali i silu, svojstvenu zvijerima ukoliko je zakon nedovoljan za ostvarenje cilja, iz čega je kasnije izveden pojam "makijavelizam". 

1494. - Španski moreplovac italijanskog porijekla Kristofor Kolumbo otkrio karipsko ostrvo, koje je kasnije nazvano Jamajka.

1748. - Rođen francuski revolucionar i sveštenik Emanuel Žozef Siej (Emmanuel Joseph Sieyes), nazvan "patrijarh revolucije", jedan od vođa Francuske revolucije i osnivača Jakobinskog kluba, koji je 1799. odigrao ključnu ulogu u državnom udaru kojim je vlast prigrabio Napoleon Bonaparta. U toku revolucije napustio je jakobince i postao član kluba Fejana, koji je zastupao načela ustavne monarhije. U politici je bio prevrtljiv i zauzimao je istaknute položaje u svim fazama revolucije, izuzev u periodu jakobinske diktature. U brošuri "Šta je treći stalež" izložio je političke zahtjeve buržoazije.



Liberalni ustav

1791. - Poljski kralj Stanjislav Drugi Avgust Ponjatovski potpisao liberalni ustav - drugi takav dokument u svijetu poslije ustava SAD - kojim je uspostavljena parlamentarna monarhija.

1814. - Francuski kralj Luj XVIII vratio se u Pariz poslije poraza cara Napoleona Prvog u bici kod Vaterloa.

1841. - Novi Zeland proglašen britanskom kolonijom.

1922. - U Parizu osnovana Međunarodna željeznička unija, među čijim osnivačima su bile Jugoslovenske željeznice.

1945. - Britanska 14. armija u Drugom svjetskom ratu zauzela Rangun, glavni grad tadašnje Burme, oslobodivši ga japanske okupacije.


Pravila o minama

1946. - U Tokiju počeo zasjedanje Međunarodni vojni sud za Daleki istok, koji je sudio japanskim ratnim zločincima. Proces je trajao do novembra 1948, kad je od 28 okrivljenih sedam osuđeno na smrt, 16 na doživotnu robiju, a ostali na vremenske kazne. Zbog strateških geopolitičkih interesa SAD, nije suđeno caru Hirohitu iako se znalo da on nije bio "igračka u rukama japanskih militarista", prema mitu koji je kasnije uporno širen, i da je podsticao ratobornost Japana uoči Drugog svjetskog rata i u toku rata, što je nanijelo ogromne patnje okupiranim narodima u Aziji.

1968. - U Parizu su se žestoko sukobili studenti i policija, što je označilo početak jednomjesečnih demonstracija koje su zahvatile još neke evropske zemlje, uključujući i Jugoslaviju.

1996. - Delegati 55 zemalja saglasili su se na konferenciji UN o novim pravilima korišćenja mina, ali nisu prihvatili njihovu potpunu zabranu.

2006. - Jermenski avion sa 113 putnika i članova posade srušio se u Crno more, blizu ruske obale.

2008. - Vlasti na Kubi dozvolile građanima da legalno posjeduju kompjutere, ali bez pristupa internetu.

2008. - Nakon 10.000 godina mirovanja proradio vulkan Čajten (Chaitén) na jugu Čilea.

2008. - U Mijanmaru poginulo preko 22.000 ljudi nakon snažnog ciklona.

Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.