Preduzeće "Zrak d.d." Sarajevo već godinama rovari u ozbiljnim problemima. Posljedni ekser na mrtvački sanduk ovog preduzeća postavio je bivši direktor i dugogodišnji bivši načelnik Općine Novo Sarajevo Nedžad Koldžo, koji je u toku 2022. godine upravljao ovim preduzećem.
Epilog Koldžinog upravljanja ovom kompanijom je bio je stečajni postupak iz kojeg ga nova Vlada FBiH pokušava izvući.
O Koldžinom upravljanju dovoljno govori i izvještaj Ureda za reviziju Federacije BiH, koji je dostavio negativno mišljenje i ukazao na brojne nepravilnosti u upravljanju ovim preduzećem.
U izvještaju se navodi da Uprava Društva nije izvršila procjenu sposobnosti subjekta da nastavi poslovati u vremenski neograničenom periodu s obavezama o prezentaciji finansijskih izvještaja. To jasno govori kako se prikrivalo stvarno stanje.
Izmirivanje obaveza
- Akumulirani gubitak na 31. 12. 2022. godine iznosi 6.800.758 KM i viši je od trećine osnovnog kapitala. Koeficijent tekuće likvidnosti je 0,27, što ukazuje na to da Društvo tekućim sredstvima nije u mogućnosti pravovremeno izmirivati tekuće obaveze – ističu iz Ureda.
O manjku prihoda dovoljno govore i procedure prilikom prodaje, koje su bile formulirane na način da se eventualno može pogodovati preduzećima bliskim političkim strankama, čime se na još jednom segmentu kršio zakon.
- Društvo nema interne procedure kojima se utvrđuje način formiranja cijena, već se cijene formiraju prilikom pregovaranja sa kupcima na osnovu dostavljenih ponuda, što nije u skladu sa Zakonom o unutrašnjoj trgovini FBiH – ističe Ured pojašnjavajući procedure.
Upravljanje rizikom
Osim toga, u izvještaju se navodi da je primljeno pet zaposlenika na određeno vrijeme bez provođenja javnog oglasa, a sporno je bilo i to da se nisu vršili obračuni za plaće na osnovu radnog vremena uposlenika, iako je to osnova za obračun plaća. Pojednostavljeno rečeno, plaće su se dijelile bez nekog posebnog kriterija.
O maćehinskom odnosu prema preduzeću govori i to da Društvo nije provodilo redovne mjere upravljanja rizikom i mjere za obezbjeđenje adekvatnosti kapitala u skladu sa Zakonom o finansijskom poslovanju s obzirom na to da posluje u uslovima potpune nelikvidnosti i insolventnosti i ima uslovnu blokadu računa, te da je akumulirani gubitak veći od zbira trećine osnovnog kapitala i fonda rezervi.
- Društvo nije izmirivalo obaveze po osnovu plaća, poreza i doprinosa na plaće za 2022. godinu u iznosu od 2.068.412 KM, što sa obavezama iz prethodnog perioda iznosi 12.740.577 KM – navodi dalje Ured.
Uprava „Zraka“ nije izvršila ni godišnji popis imovine i obaveza kako bi se u poslovnim knjigama izvršilo usklađivanje knjigovodstvenog sa stvarnim stanjem.
Stečajni postupak
Ured za reviziju je nepoštivanje zakonskih odredbi jasno prikazao kao razlog za otvaranje stečajnog postupka.
- Organi upravljanja (Uprava, Nadzorni odbor, Skupština) nisu obavljali zadatke propisane Zakonom o privrednim društvima, što je imalo velikog uticaja na normalno funkcionisanje i rješavanje nagomilanih problema u Društvu, zbog čega je 11. 4. 2023. godine otvoren stečajni postupak – pojašnjava Ured.
