NA DANAŠNJI DAN

Kada je u Švicarskoj otvoren najduži tunel na svijetu, rođeni su Nikola Kojo i Johan Bah

1969. godine rođen Leonardo, brazilski fudbalski reprezentativac i trener

Tunel u Švicarskoj dugačak 16,3 kilometara. Arhiv

Piše: S. M.

5.9.2019

Na današnji dan 1600. Poveljom engleske kraljice Elizabete osnovana je „Istočnoindijska kompanija“, koja je dobila monopol na trgovinu s Istokom, čime je počela britanska trgovačka, a potom i kolonijalna ekspanzija na indijskom potkontinentu.

5. septembra:

1774. - U Filadelfiji je počeo prvi kontinentalni kongres sjevernoameričkih kolonija Velike Britanije na kojem su izaslanici učvrstili odbijanje londonskoga carinskog zakona i pozvali na nastavak bojkota britanske robe. Takvi će odnosi dovesti 1775. godine do početka američkog rata za nezavisnost.

1800. - Britanci pod komandom admirala Nelsona preuzeli su od Francuza Maltu. Pariskim mirom 1814. Britanija je i zvanično dobila Maltu, koja je postala važna britanska baza na putu prema Indiji.

1864. - Flote Velike Britanije, Francuske i Holandije napale su Japance u tjesnacu Šimonoseki, za odmazdu zbog odluke Japana da zatvori svoje luke i istjera strance.

1905. - Mirom u Portsmutu (Nju Hempšir), uz posredovanje američkog predsjednika Teodora Ruzvelta (Theodore Roosevelt), završen je Rusko-japanski rat. Rusija je predala Japanu Port Artur i priznala japanske interese u Koreji.

1939. - Drugi svjetski rat: SAD su proglasile neutralnost u Drugom svjetskom ratu, ali su kasnije zakonima „Cash and Carry“ (Plati pa nosi) i „Leand-Lesa Act“ (Zakon o zajmu i najmu) pomagali oružjem savezničke snage. Amerikanci su ušli u rat 7. decembra 1941., kada su japanske trupe napale američku pomorsku bazu Perl Harbur.

1980. - U Švicarskoj je pušten u promet najduži tunel na svijetu, 16,3 kilometra dugačak put kroz alpski masiv St. Gotthard. Tom betonskom cijevi putovanje sa sjevera Švicarske prema jugu skraćeno je oko dva sata.

1990. - Premijeri Sjeverne i Južne Koreje susreli su se u Seulu, na prvim zvaničnim razgovorima na visokom nivou između dviju zemalja podijeljenih poslije Korejskog rata 1953.

1995. - Francuska je izvela prvu u seriji atomskih proba na pacifičkom otoku Mururoa, što je izazvalo osudu širom svijeta i masovne proteste, posebno u Australiji i na Tahitiju.

2001. - Državni tužilac Perua podigao je optužnicu protiv bivšeg predsjednika Alberta Fudžimorija (Fujimori) zbog umiješanosti u dva masakra koje su izvršili paramilitarni odredi ranih devedesetih.

Na današnji dan:

1187. - Rođen Luj VIII (zvani Lav), francuski kralj.

1568. - Rođen Tomaso Kampanela (Tommaso Campanella), italijanski filozof.

1638. - Rođen Luj XIV, francuski kralj.

1735. - Rođen Johan Kristian Bah (Johann Christian Bach), njemački kompozitor.

1829. - Rođen Lester Alan Pelton (Allan), izumitelj Peltonove turbine.

1872. – Rođen Karl Fridrih fon Simens (Carl Friedrich von Siemens), njemački industrijalac.

1902. - Rođen Daril F. Zanuk, američki filmski producent, scenarista, reditelj i glumac.

1929. - Rođen Andrijan Grigorjevič Nikolajev, sovjetski kosmonaut.

1942. - Rođen Verner Hercog (Werner Herzog), njemački reditelj.

Kojo rođen na današnji dan 1967. godine. Arhiv

1944. - Rođen Dario Beleca (Bellezza), italijanski pjesnik i pisac.

1946. - Rođen Fredi Merkuri (Freddie Mercury), rođen kao Farok Bulsara (Farrokh Bulsara), britanski pjevač (Queen).

1951. - Rođen Majkl Kiton (Michael Keaton), punim imenom Majkl Džon Daglas (Michael John Douglas), američki glumac.

1951. - Rođen Paul Brajtner (Paul Breitner), njemački fudbaler.

1967. - Rođen Nikola Kojo, srpski glumac.

1969. - Rođen Leonardo, brazilski fudbalski reprezentativac i trener.

1969. - Rođen Predrag Pepi Smiljković, srpski pozorišni, televizijski i filmski glumac.

1973. - Rođena Rouz Makgauan (Rose McGowan), američka TV i filmska glumica.

1979. - Rođen Džon Kerju (John Carew), norveški fudbaler.

1983. - Rođen Arnela Odžaković, bh. karatistkinja.

Na današnji dan:

1857. - Umro Ogist Kont (Auguste Comte), francuski matematičar, filozof i mislilac, koji je prvi smislio riječ ''sociologija''.

1991. - Ubio se Željko Sabol, hrvatski književnik, slikar, tekstopisac i autor šansona, likovni kritičar, leksikograf i historičar umjetnosti.

1997. - Umrla misionarka Majka Tereza, koja je u Kalkuti 1950. osnovala družbu „Sestre misionarke ljubavi“. Oko 2.000 redovnica raznih nacionalnosti posvetile su se siromašnim, bolesnim i umirućim ljudima (posebno gubavcima) u Indiji i na svim kontinentima. Dobitnica je Nobelove nagrade za mir 1979.

Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.