Okončani su izbori za Evropski parlament, na kojima je pravo glasa imalo oko 360 miliona birača iz 27 zemalja članica EU. Rezultati pokazuju veliki rast krajnje desnice i pad liberala i zelenih, a kako će se oni odraziti na BiH za “Avaz” govori viši analitičar Evropske inicijative za stabilnost (ESI) Adnan Ćerimagić.
Izbor članova Evropskog parlamenta
- Izbor članova Evropskog parlamenta je tek prva trećina evropskih izbora. U drugoj trećini šefovi vlada i država EU odlučuju o najznačajnijim pozicijama, vodstvu Evropskog vijeća i Evropske komisije i poziciji Visokog predstavnika za vanjsku i sigurnosnu politiku, a ponekad i predsjednika Evropskog parlamenta. U završnoj trećini, kandidat za vodstvo Evropske komisije traži podršku u Evropskom parlamentu, prvo za sebe i plan za narednih pet godina, a onda i za komesare koje mu predlože vlade zemalja članica – kaže Ćerimagić.
Dodaje da, na prvi pogled, izbori za Evropski parlament nisu donijeli značajnije promjene.
- Većina okupljena oko najjače, Europske narodne stranke (EPP-a), može da ostane ista. Primjetno je određeno jačanje ekstremne desnice i slabljenje ljevice, ali ne na nivou kako su neki apokaliptičari predviđali. Međutim, ispod te površine, a naročito u takozvanom motoru EU - Francuskoj i Njemačkoj, dogodili su se značajni politički zemljotresi. Predsjednik Francuske Emanuel Makron (Emmanule Macron) i njemački kancelar Olaf Šolc (Scholz) jutros su se probudili značajno oslabljeni i sada, umjesto da se u potpunosti fokusiraju na drugu trećinu evropskih izbora, moraju se fokusirati na domaću politiku. U Berlinu svi traže odgovornost, zazivaju fundamentalnu promjenu politike vlade, a neki otvoreno traže nove parlamentarne izbore. U Parizu predsjednik Makron je raspisao parlamentarne izbore za mjesec dana, kojim je svoju poziciju stavio na kocku i iz kojih nije isključeno da izađe i dodatno oslabljen – ističe Ćerimagić.
Rezultati
Pozitivna iznenađenja vidi u rezultatima u Nizozemskoj, Poljskoj ili Belgiji. Kada je o refleksijama na BiH riječ, Ćerimagić kaže da narednih mjeseci ključne zemlje članice EU neće imati snage i vremena da se bave nama.
- Takvu situaciju je predvidjela Mađarska, koja je planirala i najavila, kao predsjedavajuća EU od 1. jula, da će iskoristiti priliku za daljnji prodor i jačanje vlastitog, najčešće negativnog uticaja u regionu, od Sjeverne Makedonije do BiH. Ostaje da se vidi do koje mjere će slabiji Orbanov rezultat na izborima za Evropski parlament i najavljeno članstvo njegovog sada najvećeg rivala u EPP-u, natjerati Orbana da promjeni te planove i posveti se očuvanju svojih pozicija na nivou EU. Nadati se da će imati što manje vremena za bavljenje regijom – kaže viši analitičar Evropske inicijative za stabilnost Adnan Ćerimagić.
