Bilo je potrebno 15 godina da se konačno utvrdi da je Vladimir Putin ubio mog muža i da se Rusija smatra odgovornom za svoje postupke pred međunarodnim sudom. Nadam se da Sašina smrt i potraga za pravdom nisu bili uzaludni. Ova odluka trebalo bi da bude prekretnica u smirivanju Putina, riječi su kojima je Marina Litvinjenko (Litvinenko) prokomentarisala jučerašnju presudu Evropski sud za ljudska prava (ECHR) kojom je utvrđeno da je Rusija odgovorna za ubistvo Aleksandra Litvinjenka (Alexander).

Bivši ruski špijun koji je postao britanski državljanin, umro je 2006. godine u Londonu od trovanja polonijumom, a istraga koja je u Velikoj Britaniji ukazala je da je ubistvo "vjerovatno odobrio" ruski predsjednik Vladimir Putin.

U presudi objavljenoj u utorak, ECHR utvrdio je da je "bez sumnje da su Andrej Lugovoj i Dmitri Kovtun ubili bivšeg oficira KGB-a Aleksandra Litvinjenka" i da su to učinili dok su "djelovali kao agenti tužene države (Rusije prim. aut.)".

Nalazi suda u skladu su s nalazima istrage koja je u Velikoj Britaniji vođena od 2015. do 2016. godine po zahtjevu Litvinjenkove udovice Marine. I tada je utvrđeno da su bivšeg ruskog špijuna ubila dvojica ruskih agenata, vjerovatno, po ličnom naređenju Vladimira Putina.

Sud je naložio Rusiji da Marini Litvinjenko isplati 100.000 eura odštete plus 22.500 eura troškova, ali je odbilo njen zahtjev za "kaznenu" odštetu. Udovica otrovanog ruskog špijuna rekla je nakon presude da se nikada nije radilo o novcu, već o postizanju pravde i ličnoj odgovornosti Putina.

- Evropska konvencija o ljudskim pravima jedva da ima ovlaštenja ili tehnološke kapacitete da posjeduje informacije o tom pitanju. Takve tvrdnje su u najmanju ruku neutemeljene - rekao je portparol Kremlja Dmitrij Peskov.

Ko su optuženi?

Za ubistvo Litvinjenka optuženi su bivši tjelohranitelji i članovi KGB-a Andrej Lugovoj i Dmitrij Kovtun. Kako je utvrđeno tokom istrage u Britaniji, oni su namjerno otrovali Litvinjenka stavljajući radioaktivu supstancu polonijum-210 u njegov čaj. Obojica su negirali bilo kakvu umiješanost u ubistvo. Britanija je tražila izručenje Lugovoja, međutim Rusija je to odbila, jer ruski ustav zabranjuje izručenje ruskih državljana. To je dovelo do zaoštravanja odnosa između Rusije i Ujedinjenog Kraljevstva.

Motiv za ubistvo

Litvinjeno je radio za britanske obavještajce, kritikovao je Federalnu službu bezbjednosti (FSB) i Putina, a bio je povezivan i sa drugim disidentima poput Borisa Berezovskog. Sve to su mogući motivi za ubistvo.

Također je, kako pišu strani mediji, postojala i lični antagonizam između Putina i Litvinjenka. Napetosti datiraju od njihovog jedinog sastanka licem u lice 1998. godine, kada je Putin bio na čelu FSB-a. Litvinjenko se tada zalagao za reformu te službe. Litvinjenko je 2000. godine zatražio azil u Velikoj Britaniji.

Treći Rus optužen u slučaju Skripalj

Denis Sergejev, državljanin Rusije, označen je jučer kao treći osumnjičeni u slučaju trovanja bivšeg dvostrukog agenta Sergeja Skripalja i njegove kćerke Julije 4. marta 2018. godine u engleskom gradu Soslberiju.

Britanski sigurnosni izvori vjeruju da je Sergejev bio komandant na terenu i stariji agent ruske obaveštajne službe GRU. Također, vjeruje se da je povezan sa drugim tajnim aktivnostima te službe širom Evrope.

I druga dvojica osumnjičenjih u ovom slučaju su ruski državljani Aleksandar Petrov i Ruslan Boširov. Obojica su, kako je istraga pokazala, agenti GRU-a. Rusija je i u ovom slučaju, koji je za posljedicu imala diplomatski rat sa Velikom Britanijom, negirala bilo kakvu umješanost.