Prvi put u tri decenije nakon pada komunizma jedan nekadašnji moćnik optužen je za „pasivnu korupciju“ zbog odluka donijetih dok je bio na dužnosti.

Sali Beriša, bivši predsjednik i premijer, sadašnji lider Demokratske stranke, najveće opozicione stranke u Albaniji, poslat je u kućni pritvor 30. decembra.

Tužioci ga optužuju za zloupotrebu ovlaštenja njegovog kabineta tokom prvog premijerskog mandata, od 2005. do 2009. Slučaj se usmjerio na privatizaciju jednog sportskog centra u Tirani, od čega je, navodno, profitirao Berišin zet.

Beriša tvrdi da su optužbe neutemeljene i da su politički napad njegovog protivnika, sadašnjeg premijera Edija Rame.

Umiješanost u privatizaciju

Krivični postupak pokrenut je 2020. godine kada je aktuelni ministar unutrašnjih poslova Taulant Bala optužio Berišu da je umešan u privatizaciju terena i drugih sportskih objekata koji su pripadali Fudbalskom klubu Partizani u glavnom gradu Tirani, gdje su kasnije izgrađene višespratnice.

Sjedinjene Države zabranile su 2021. Beriši i njegovoj porodici ulazak u zemlju uz obrazloženje da je kao premijer bio umiješan u „koruptivna djela poput pronevjere javnih sredstava i uplitanja u javne procese“.

- Korupcija bivšeg predsednika Albanije Salija Beriše podrila je demokratiju u Albaniji - izjavio je tada američki državni sekretar Entoni Blinken.

On je optužio Berišu da je, između ostalog, „koristio položaj i moć da omogući veliku materijalnu korist političkim saveznicima i članovima njegove porodice“.

Velika Britanija mu je takođe zabranila ulazak u zemlju zbog korupcije i navodne „povezanosti sa organizovanim zločinačkim grupama i kriminalcima“ koji predstavljaju „opasnost po javnu bezbednost u Alabaniji“.

Sali Beriša rođen je 15. oktobra 1944. u selu Tropoje.

Diplomirao je na medicinskom fakultetu u Tirani (1967). Dobivši jednogodišnju stipendiju, otišao je u Pariz na specijalizaciju u oblasti kardiologije. Od 1980. do 1990. bio je profesor na Univerzitetu u Tirani. Ima zvanje doktora nauka i radio je kao kardiolog.

Predsjednički mandat dobio je 1992. godine i na toj funkciji je ostao do 1997. Nakon toga, bio je jedan od lidera opozicije sve do 2005. godine, kada je izabran za premijera Albanije, ostavši na tom mjestu do 2013.

Beriša se sastao sa tadašnjim predsednikom Sjedinjenih Država Džordžom Bušom (George Bush) sastao u Tirani 10. juna 2007., kada je Buš postao prvi američki predsjednik koji je posjetio Albaniju i ponovio svoju čvrstu podršku nezavisnosti Kosova.

Najteži izazov sa kojim se suočila njegova vlada bila je eksplozija skladišta municije u selu Gerdec u blizini Tirane 2008. godine, kada je poginulo 26, a ranjeno preko 100 ljudi.

Tadašnji ministar odbrane Fatmir Mediu podnio je ostavku, a mediji su izvestili o mnogim nepravilnostima na mjestu eksplozije kojim je upravljala albanska kompanija koja je deaktivirala zastarjelu municiju u zemlji, a zatim je prodavala u staro gvožđe.

Podnio ostavku

Nakon poraza njegove Demokratske stranke Albanije na parlamentarnim izborima 2013. godine, Beriša je podnio ostavku na mesto lidera stranke, ali je ostao u parlamentu.

Beriša je kontroverzna ličnost u albanskoj politici: dok ga pristalice opisuju ga kao historijskog lidera koji je zbacio diktatorski režim u zemlji, protivnici ga optužuju da je koristio autoritarni stil rukovođenja, posebno tokom devedesetih godina prošlog vijeka, koji je kulminirao građanskim ratom u Albaniji 1997. godine.

Huham Rights Watch je 1996. godine objavio izvještaj o kršenju ljudskih prava počinjenim pod Berišinom administracijom.

- Od dolaska na vlast u martu 1992. godine, Demokratska stranka Albanije, koju predvodi predsjednik Beriša, koristila je razna sredstva da promoviše sebe i uguši opoziciju. Tajna policija, državni mediji i pravosudni sistem korišteni su za ušutkivanje političkih protivnika. Došlo je do brojnih povreda prava na udruživanje, mirno okupljanje, slobodu govora i slobodu medija usmjerenih protiv političke opozicije i drugih inicijativa koje izražavaju kritičke stavove prema državi - navodi se u izvještaju pod nazivom „Ljudska prava u postkomunističkoj Albaniji“.

On i njegova supruga Liri Beriša imaju dvoje djece, kćerku i sina.