Broj bubrežnih bolesnika raste sa povećanjem broja starih. Slabljenje rada bubrega ne ispoljava se izraženim simptomima, pa su bubrežne bolesti često neprepoznate i neliječene.

Glavna funkcija bubrega je izlučivanje toksičnih produkata metabolizma i viška tečnosti iz organizma. Od njihovog pravilnog rada zavisi kakvi će biti krvna slika i stanje kostiju. To je hormonski organ i od njega zavisi rad brojnih drugih organa u tijelu.

Bubrezi su uvijek žedni

Nevolja je što 70 procenata ljudi ošteti bubrežnu funkciju zbog takozvanih „nijemih” oboljenja – znači bubrezi ne bole, nema izraženih zdravstvenih tegoba, a bubreg trpi.

Da bismo bubrezima omogućili normalan rad poželjno je piti od litar i po do dva litra tečnosti dnevno, ali se kod teških srčanih bolesnika mora voditi više računa o popijenoj količini.

Zdrav bubreg može fiziološki izbaciti 20 litara vode dnevno: zdrav mladić ili djevojka mogu popiti toliku količinu tečnosti i bubreg će izbaciti svih 20 litara u toku 24 sata. Međutim, bolestan bubreg nema tih mogućnosti.

Kako bubrezi podnose alkoholna pića? Velika medicinska studija provedena u skandinavskim zemljama pokazala je i dokazala da je jedini alkohol koji pomaže zdravlju – čaša dobrog, crnog vina.

Sva druga pića i količine veće od dvije čaše su praktično loši po zdravlje. Toksičan je svaki alkohol, ali „bijeli“ je manje opasan od obojenih pića – vinjaka ili konjaka.

Kod debelih – rade za dvoje

Bubrezima opasnost prijeti i od debljine. Kod gojaznih osoba bubreg mora raditi za dvoje i pod velikim je opterećenjem, a vremenom to dovodi do ozbiljne hronične bolesti.

Bolesti bubrega najčešće su izazvane infekcijama, metaboličkim poremećajima, toksinima i drugim uzrocima, a ispoljavaju se kao upale bubrega i akutna, odnosno hronična smanjena funkcija bubrega (bubrežna insuficijencija).

Određene bolesti, kao što su lupusna nefropatija ili upale bubrega (pijelonefritis) tipično pogađaju žene. Rizik od hronične bubrežne insuficijencije je skoro podjednak kod oba spola.

Prema jednom broju studija, veću vjerovatnoću za hroničnu bubrežnu insuficijenciju imaju žene u odnosu na muškarce. Ono što zabrinjava jeste podatak da je broj žena na dijalizi niži nego broj muškaraca.

Mogući razlog za to je što kod žena ovo oboljenje sporije napreduje, ali postoje i neke kulturološke i psihološke prepreke zašto žene uopšte ne započnu ili kasnije idu na dijalizu.

 Bubreg uništavaju druge bolesti

Bubreg u najvećem broju slučajeva unište druge bolesti koje ne daju izražene simptome, poput visokog krvnog pritiska, šećerne bolesti i glomerulonefritisa - imunološka bolest kod koje bubreg gubi bjelančevine i suši se.

Čak trećina bolesnika na dijalizu stigne zbog neliječene hipertenzije, između 15 i 20 posto zbog neregulirane šećerne bolesti.

Zato poslije tridesete godine života barem jednom godišnje treba uraditi laboratorijsku analiza krvi i mokraće, provjeravati vrijednosti šećera u krvi i mjeriti krvni pritisak. Što smo stariji, minimalne analize treba ponoviti dva puta godišnje.

Posebna pažnja potrebna je kod osoba koje u porodici imaju bubrežne bolesti, dijabetičare ili hipertoničare jer i ovdje je nasljeđe veoma važno. Naravno, na kontrole trebaju odlaziti i osobe koje nemaju takva porodična opterećenja bolestima.

Analiza mokraće pokazat će da li bubreg gubi bjelančevine, a taj gubitak vodi u glomerulonefritis, najčešći razloga za dijalizu. Vrlo je važan i ultrazvučni pregled bubrega. Ovim pregledom otkrit će se razlika u veličini, glomerulonske bolesti, hidronefroza, kamen u bubregu.

Oprez – povišeni urea i kreatinin

Za prvi alarm da bubrezi ne rade dobro dovoljni znak su povišene vrijednosti kreatinina i pojava bjelančevina, eritrocita i leukocita u mokraći (okom nevidljivi tragovi krvi, odnosno crvena i bijela krvna zrnca u urinu).

Kada bubreg otkazuje prvo rastu vrijednosti uree i kreatinina, potom osoba postaje anemična, odnosno pogoršava se krvna slika. Kako slabi bubrežna funkcija pada kalcij. Sve to pokažu rezultati analize krvne slike.

Kada bubrežna bolest iz „nijeme” faze, bez simptoma, prelazi u vidljivo stanje kod pacijenta se pojave opšta slabost u zglobovima, malaksalost, muka, gađenje, gubitak apetita...

Organizam se napuni otrovima koji uzrokuju ove tegobe. Istina je da simptomi liče na mnoge stomačne bolesti, ali preko njih ne treba olako prelaziti. Često su ove tegobe već znak da je kasno za ozbiljno liječenje, bubrežna funkcija je dosta propala.

Koliko su bubrežna oboljenja danas fatalne bolesti?

Zahvaljujući savremenoj kompjuterskoj opremi za dijalizu i dobrim lijekovima kojima se popravlja i prati stanje krvne slike, kostiju i ostalih organa, ljudi koji odlaze na dijalizu žive mnogo duže nego prije.

Kod nas preventivna medicina nije dovoljno razvijena pa se dešavalo da nefrolozima, specijalistima za bubrežne bolesti, stignu pacijenti kod kojih se u starim nalazima iz laboratorije vidi da i po 20 godina imaju proteine u mokraći.

Istina je da je takva osoba živjela i radila, ali bi takav pacijent, da se na vrijeme javio nefrologu, bio pošteđen dijalize. Dijaliza se može izbjeći ili značajno odložiti uz redovne preglede i praćenje stanja bubrega.

10 zlatnih pravila za bubrege 

1 Dnevno pijte dvije do tri litre tečnosti.  

Nedovoljan unos tečnosti, posebno tokom ljetnih mjeseci dovodi do koncentracije kristala i stvaranja kamena u bubrezima. 

2 Unosite manje proteina i masti

Veliki unos proteina, posebno životinjskog porijekla, opterećuje bubrege i otežava njihov rad.

3 Izbjegavajte dosoljavanje hrane

To može uzrokovati zadržavanje vode u organizmu i narušavanje elektrolitnog balansa.

4 Kontrolirajte šećer u krvi

Smanjenje nivoa glikemije može značajno reducirati oštećenje bubrega, očiju i nerava.

5 Provjeravajte krvni pritisak

Povišen krvni pritisak polako, ali sigurno dovodi do oštećenja bubrežnog tkiva.

6 Unosite antioksidanse

Supstance poput vitamina E, koenzima Q10 mogu zaštititi bubreg od toksičnog djelovanja slobodnih radikala.

7 Uzimajte vitamin B1

Ovaj vitamina može značajno spriječiti oštećenje bubrega kod dijabetičara i bubrežnih bolesnika.

8 Ne pretjerujte sa analgeticima

Dugotrajna primjena nesteroidnih antiinflamatornih lijekova (brufen, diklofen...) dovodi do oštećenja bubrega.

9 Uradite laboratorijske analize

Sediment urina može ukazati na urinarnu infekciju. Nivo uree i kreatinina u krvi su dobri parametri bubrežne funkcije.

10 Idite na pregled ultrazvukom

Ovom uobičajenom dijagnostičkom procedurom se u ranoj fazi mogu otkriti kamen u bubregu, znaci opstrukcije, cistične promjene... i ne zaboravite: pravovremeno liječenje može sačuvati bubrežnu funkciju.