FRANCUSKA NA ČELU EVROPE

De Gol nakon De Gola

Brojnim izazovima opterećeni Makron će ili iznijeti reforme Francuske i francuskog društva, ili će je opet vratiti unazad

Emanuel Makron je odlučan preuzeti kormilo demokratske Evrope. AP

Dean Džebić

10.3.2024

Francuska od Četvrte Republike nosi teško breme poniženja velike francuske historije obzirom da iz Drugog svjetskog rata Francuska izlazi kao sramotno ponižena 1940. pa zatim i 1945. godine. Bujanje komunističkih frakcija u Francuskoj nakon rata, muke sa Indokinom, krvavi rat u Vijetnamu, Alžir i FLN, trajno su umorili Francusku. 

U bici za Dijen Bijen Fuu je iskrvarila De Golova Četvrta Republika, ali francuskom nacionalnom biću nikada nije iskrvario autentični francuski ponos.

Francuska nacija je nesumjiivo nacija ponosa koja uz bok turskom nacionalnom ponosu nivelira dvije strane kontinenta, iako je biviši predsjednik Sarkozi tvrdio da Turska baš i ne pripada kontinentu. U novu, reformističku Petu Republiku, Francuska ulazi sprintom Šarla De Gola ali amputiranih dijelova nekoć imperije na nekoliko okeana i mora.

Sa Amerikancima

Francuska iako poražena i ponižena, pod De Golom se nije mirila sa američkom političkom i vojnom dominacijom i u toj atmosferi ostaje do 1967. godine kada konačno istupa iz rukovodećih mehanizama NATO. 

O tome koliko Pariz zna i može biti uporan u svojoj borbi sa američkom dominacijom u NATO strukturama, ukazuje i činjenicu da se Francuska vratila u instucije NATO tek 2009. godine. U međuvremenu, čak i u toku agresije na Republiku Bosnu i Hercegovinu, francuske trupe nisu postojale unutar strukture UNPROFOR-a već izdvojene zasebno, samo po formaciji potčinjene NATO strukturi.

Makronova republika izvana

Francuska se pored retoričke razmjene vatre sa Moskvom vrlo ozbiljno priprema i za neke druge vidove konfrontacije. Prvo je na Kavkazu otkinula ratom poraženu Armeniju iz ODKB-a usmjerivši armenskog premijera Nikola Pašinjana dalje od Moskve, a bliže Briselu. 

Tu su i dodatni programi naoružavanja armenske vojske koja se još uvijek oporavlja od kratkih ali bolnih obračuna sa azerbejdžanskom vojskom. 

Malo zapadnije, Francuska je strateški i specijalni partner Grčke u uslovima neriješenih grčko-turskih relacija. Također, uz vrlo bogate programe prodaje naoružanja koji su prilagođeni grčkoj ekonomiji, ali dovoljni da naprave strateški dizbalans vojne sile u korist Atine.

U Ukrajini je Emanuel Makron (Emmanuel Macron) odlučan preuzeti kormilo demokratske Evrope i Evropske unije od njemačkog kancelara Olafa Šolca (Scholza), dodatno pojačavajući pakete isporuke naoružanja za Ukrajinu. Ali pitanje je u kojoj mjeri je Francuska sposobna za takvu ulogu uzimajući u obzir sve relavntne repere njene moći.

Francuska ekonomija je bolje od Njemačke preživjela i iznijela pandemiju Covida, a u energetskom smislu Francuska je jedna od najautonomnijih država kontinenta. U domenu vojne moći, Francuska je jedina preostala nuklearna sila kontinentalne Evrope sa 290 nuklearnih bojevih glava sa četiri nuklearne podmornice klase „Trijumfanat“. 

S druge strane, francuska armija je jedina evropska armija (u kontinentalnom dijelu) sa sposobnostima ekspedicionog djelovanja, dodatno posjedujući vazduhoplovstvo u više rodova sa vrlo moćnim avionima i sposobnostima.

Iznutra

Makronova Francuska ima mnoštvo problema i izazova na domaćem planu zbog čega njegovi kritičari smatraju da je ovako agresivan angažman Francuske na međunarodnom planu, zapravo, samo pijesak u oči biračima. Socijalna politika uvelike je ugrožena brojnim izmjenama zakona koji su dokinuli određene obaveze države. 

Pravosudna reforma, penzione reforme, kao i stalni protesti francuskih poljoprivrednika, prema snimkama koje dolaze iz Pariza izgledaju kao mini građanski rat uz mnoštvo paljevine i ranjenih.

Baš kao što je šezdesetih De Gol prihvatajući argumente realpolitike tog doba krenuo u veliku reformu Francuske i francuskog društva, i sam Makron koji često voli da odaje utisak njegovog nasljednika, ima zapravo slične izazove.

Kao De Gol poslije De Gola, brojnim izazovima opterećeni Makron će ili iznijeti reforme francuske i francuskog društva, ili će je opet vratiti nazad poniženu i bez slave. 

Vlasnik autorskih prava © avaz-roto press d.o.o.
ISSN 1840-3522.
Zabranjeno preuzimanje sadržaja bez dozvole izdavača.